Μαστογραφία (απλή, ψηφιακή)

Η μαστογραφία ως διαγνωστικό μέσο στον καρκίνο του μαστού

Η μαστογραφία είναι η ακτινολογική απεικόνιση των μαστών με χρήση ακτίνων Χ σε χαμηλές δόσεις, οι οποίες διαπερνούν το στήθος και καταλήγουν σε ένα ειδικό για την εξέταση απεικονιστικό μέσο (υψηλής αντίθεσης και ευκρίνειας), με αποτέλεσμα να αποτυπώνεται πάνω σε αυτό μια μαυρόασπρη εικόνα του εσωτερικού των μαστών.

Είδη Μαστογραφίας

  • Αναλογική Μαστογραφία:

Αφορά την παλαιότερη τεχνική της μαστογραφίας. Θεωρείται ότι χορηγεί μεγαλύτερη δόση ακτινοβολίας και επιτυγχάνει λιγότερο λεπτομερή απεικόνιση. Είναι ικανοποιητική ως εξέταση σε γυναίκες με λιπώδεις μαστούς, των οποίων η περιεκτικότητα σε πυκνά ινοαδενικά στοιχεία είναι μικρή και άρα τα λιγοστά που υπάρχουν μπορούν να εκτιμηθούν σχετικά εύκολα.

  • Ψηφιακή Μαστογραφία

Αποτελεί την τεχνολογική εξέλιξη της αναλογικής, καθώς χορηγεί μικρότερες δόσεις ακτινοβολίας και δίνει λεπτομερέστερη απεικόνιση, που είναι απαραίτητη σε γυναίκες με πυκνά ινοαδενικά στοιχεία.

Η εικόνα του μαστού με τη βοήθεια ενός προγράμματος επεξεργασίας, αναπαράγεται ψηφιακά στην οθόνη ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή. Αυτή η τεχνική έχει ορισμένα πλεονεκτήματα, όπως το να επιτρέπει στον ακτινολόγο να μεγενθύνει κάποιες περιοχές της εικόνας, να τις φωτίζει ή να τις κάνει περισσότερο ή λιγότερο έντονες και γενικότερα να τις επεξεργάζεται καλύτερα. Επίσης, καθιστά πολύ ευκολότερη την αποθήκευση εικόνων, αλλά και την μετάδοση σε ειδικούς γιατρούς για συνεξέταση ή ενημέρωση, μέσω δικτύου υπολογιστών. Συνιστάται σε γυναίκες άνω των 40 ετών, ανά έτος ή διετία, αναλόγως της περίπτωσης.

  • Ψηφιακή Τομοσύνθεση

Νεότερης γενιάς μαστογράφοι έχουν τη δυνατότητα να χορηγούν την ίδια περίπου δόση ακτινοβολίας σε πολλαπλά διαφορετικά επίπεδα στο μαστό, που απέχουν μεταξύ τους κατά περίπου 1 εκατοστό και να λαμβάνουν έτσι διαδοχικές, μαστογραφικές “φέτες” του μαστού. Με τον τρόπο αυτό, επιτυγχάνεται η ανά επίπεδο μελέτη της εικόνας του ευρήματος και η ανάδειξη μικρών αλλοιώσεων, που ενδεχομένως να μην έδιναν σαφή εικόνα στην κλασική μαστογραφία. Προς το παρόν αποτελεί εξέταση εκλογής σε διαφοροδιαγνωστικό πρόβλημα στην ψηφιακή μαστογραφία.

Ποια η χρησιμότητα της μαστογραφίας;

Με την μαστογραφία μπορεί να γίνουν αντιληπτοί ακόμη και πολύ μικροί όγκοι, μεγέθους μόλις λίγων χιλιοστών, όσο ένας κόκκος ρυζιού, οι οποίοι λόγω του πολύ μικρού μεγέθους τους, δύσκολα ανιχνεύονται από τα δάκτυλα του γιατρού κατά την ψηλάφηση.

Επίσης μπορεί να δείξει τις μικροαποτιτανώσεις, ένα εύρημα που συχνά συνδέεται με τον μη διηθητικό καρκίνο (in situ). Εκτιμάται ότι το 30% των καρκίνων διαγνώσκεται μόνο από τη μαστογραφία. Μελέτες έδειξαν μείωση της θνησιμότητας κατά 25%, με τη χρήση της μαστογραφίας ώς προληπτικής εξέτασης.

Μειονεκτήματα μαστογραφίας

Όπως και όλες οι άλλες ιατρικές εξετάσεις, έτσι και η μαστογραφία εμφανίζει κάποιους περιορισμούς στις διαγνωστικές δυνατότητές της. Σ’ ό,τι αφορά την περίπτωση του καρκίνου, μπορεί, ενώ υπάρχει καρκίνος, αυτός να μην φαίνεται στη μαστογραφία, οπότε γίνεται λόγος για “ψευδώς αρνητική” μαστογραφία, ενώ είναι επίσης δυνατόν η μαστογραφία να δείχνει μία αλλοίωση η οποία να εκλαμβάνεται ως καρκίνος, αλλά να προκύπτει αρνητική βιοψία. Σ’ αυτή την περίπτωση γίνεται λόγος για “ψευδώς θετική” μαστογραφία. Τα ψευδώς αρνητικά ευρήματα είναι συχνότερα σε γυναίκες με πυκνά στήθη (π.χ. γυναίκες με πυκνούς μαστούς ή νεώτερες γυναίκες και σε γυναίκες που βρίσκονται σε θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης).

Κατά συνέπεια ο ακτινογραφικά πυκνός μαστός και οι ασθενείς κάτω των 40 ετών αποτελούν την αχίλλειο πτέρνα της μαστογραφίας (και της ψηφιακής).

Το ποσοστό των ψευδώς αρνητικών υπολογίζεται πως αποτελεί περίπου το 15% των περιπτώσεων, δηλαδή 1,5 στις 10 περιπτώσεις καρκίνου δεν γίνεται αντιληπτή από τη μαστογραφία.

Τα ψευδώς θετικά ευρήματα οδηγούν σε άσκοπες βιοψίες. Εκτιμάται ότι το ποσοστό των ψευδώς θετικών ευρημάτων κυμαίνεται γύρω στο 5%.

Και στις δύο περιπτώσεις, οι συνέπειες των ψευδών ευρημάτων της μαστογραφίας μετριάζονται σημαντικά με την κλινική εξέταση του εξειδικευμένου γιατρού και την διενέργεια επιπρόσθετων εξετάσεων, όπως το σύγχρονο υπερηχογράφημα υψηλής ανάλυσης, το οποίο αποτελεί τη διαγνωστική μέθοδο εκλογής σε γυναίκες <40 ετών ή γυναίκες με πυκνό μαστό. Αναγνωρίζει αλλοιώσεις <5 χιλιοστών, αποτιτανώσεις εντός των γαλακτοφόρων πόρων και συρρέουσες αποτιτανώσεις. Πρόσθετες τεχνικές που βοηθούν είναι το έγχρωμο Doppler, η ελαστογραφία, η 3D υπερηχογραφία, η μαγνητική τομογραφία και η τομοσύνθεση.

Σε κάθε περίπτωση τη διαγνωστική ακρίβεια της μαστογραφίας ενισχύει η καλή εκπαίδευση και εργασία του τεχνικού που θα κάνει την μαστογραφία και του ειδικού μαστολόγου ή χειρουργού μαστού που θα την εκτιμήσει.

Υπερηχογράφημα

Το υπερηχογράφημα ως διαγνωστικός έλεγχος για τον καρκίνο

Το υπερηχογράφημα μαστού είναι μία απλή, ανώδυνη απεικονιστική εξέταση χωρίς ακτινοβολία, απαραίτητη για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Το υπερηχογράφημα μαστού πραγματοποιείται σε ύπτια θέση με την τοποθέτηση gel στο μαστό και στη μασχαλιαία χώρα, κάνοντας κάθετη και οριζόντια συστηματική σάρωση με την χρήση ηχοβολέα υψηλής συχνότητας. Προϋπόθεση για τη σωστή εξέταση του υπερήχου αποτελεί η καλή γνώση και η εμπειρία του εξετάζοντος ειδικού ιατρού και η χρήση μηχανημάτων υψηλής τεχνολογίας και ανάλυσης.

Το υπερηχογράφημα ως προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο

Το υπερηχογράφημα μαστού είναι συμπληρωματικός έλεγχος της μαστογραφίας και της κλινικής εξέτασης, ειδικά σε ασθενείς που έχουν πυκνό αδενικό ιστό και συνεπώς σε όλες τις γυναίκες κάτω των 40 ετών. Εάν στην ψηλάφηση ή στην μαστογραφία προκύψει εύρημα μπορούμε με τη χρήση υπερήχου:

  • να δούμε εάν είναι συμπαγές (π.χ. ινοαδένωμα ή κακοήθεια)
  • να δούμε εάν είναι γεμάτο υγρό (π.χ. καλοήθης κύστη).
  • να απεικονίσουμε τη μορφολογία του ογκιδίου και τη σχέση με τους γύρω ιστούς. Τα σύγχρονα μηχανήματα υπερήχων με την χρήση τεχνολογίας Doppler έχουν την ικανότητα να “βλέπουν” αν ο όγκος έχει αγγείωση, γεγονός που τον κατατάσσει σε πιο επικίνδυνη κατηγορία.
  • να απεικονίσουμε σε τρισδιάστατη απεικόνιση το εύρημα. Τα σύγχρονα μηχανήματα υπερήχων μαστού έχουν τη δυνατότητα της τρισδιάστατης απεικόνισης (τρισδιάστατος υπέρηχος), που βοηθάει στη διαφοροδιάγνωση κάποιων ευρημάτων.
  • να εξετάσουμε πολύ καλύτερα σε σχέση με την μαστογραφία πυκνούς μαστούς. Επειδή στον υπέρηχο εξετάζουμε το μαστό σε διάφορα επίπεδα και δεν επιπροβάλλονται οι ιστοί όπως στη μαστογραφία, η εξέταση αυτή είναι πιο κατάλληλη για την εξέταση του πυκνού μαστού, όπως τον βλέπουμε συνήθως σε νέες ασθενείς, από ότι η μαστογραφία.

Άρα το υπερηχογράφημα αποτελεί τη διαγνωστική μέθοδο εκλογής για γυναίκες με πυκνούς μαστούς, όπου η μαστογραφία υστερεί απεικονιστικά και για γυναίκες <40 ετών, που έχουν, λόγω ηλικίας πυκνούς μαστούς και μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου μαστού (κάτω από 50 ετών).

Πότε κάνουμε ελαστογραφία

Mία νέα τεχνική με υπερήχους, συμπληρωματική, με την οποία μπορούμε να μετρήσουμε την ελαστικότητα των ιστών του μαστού είναι η ελαστογραφία. Η εξέταση της ελαστογραφίας γίνεται κατά τη διάρκεια του υπερηχογραφήματος μαστού και μπορεί να μας αναδείξει εάν ένα ογκίδιο είναι σκληρό ή μαλακό, αποτελώντας επιπλέον ένδειξη ύποπτου μορφώματος του  μαστού. Ένα ογκίδιο με αυξημένη σκληρότητα έχει αυξημένη πιθανότητα να είναι  κακόηθες.

Πρέπει να τονίσουμε οτι σύμφωνα με τις σύγχρονες διεθνείς μελέτες και κατευθυντήριες οδηγίες η ελαστογραφία είναι απλώς μία υποβοηθητική μέθοδος στην υπερηχογραφική εξέταση των ευρημάτων του μαστού και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θέσει διάγνωση ή να κατηγοριοποιήσει τους όγκους του μαστού και φαίνεται ότι είναι υποδεέστερη του τρισδιάστατου υπέρηχου, οποίος δίνει περισσότερες πληροφορίες για το περίγραμμα του όγκου.

Μπορεί το υπερηχογράφημα του μαστού να αντικαταστήσει τη μαστογραφία στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού;

Η μαστογραφία και ειδικά η ψηφιακή, μπορεί να αναγνωρίσει ανωμαλίες λίγων χιλιοστών, και να ανιχνεύσει μικροαποτιτανώσεις (ασβεστώσεις), που σε κάποιες περιπτώσεις αποτελούν προστάδιο καρκίνου του μαστού.

Ωστόσο ο σύγχρονος υπέρηχος τελευταίας τεχνολογίας έχει πολλές δυνατότητες και ανταγωνίζεται την μαστογραφία, ακόμα και την ψηφιακή. Μπορεί να αναγνωρίσει αλλοιώσεις κάτω των 5 χιλιοστών, αποτιτανώσεις εντός των γαλακτοφόρων πόρων και συρρέουσες αποτατινώσεις. Επίσης διαθέτει πρόσθετες δυνατότητες που βοηθούν στη διάγνωση όπως το έγχρωμο Doppler, την ελαστογραφία, την τρισδιάστατη απεικόνιση των ευρημάτων και τον υπερηχογραφικό τομογράφο για περαιτέρω αποσαφήνιση των χαρακτηριστικών του όγκου (ψηλαφητού ή μη).

Συμπεράσματα:

  1. Τα αποτελέσματα, λοιπόν, του υπερηχογραφήματος εξαρτώνται σε τεράστιο βαθμό από τον χρησιμοποιούμενο τεχνολογικό εξοπλισμό και την εμπειρία του γιατρού.
  2. Μαστογραφία και υπερηχογράφημα είναι συμπληρωματικές μέθοδοι πρόληψης και διάγνωσης στον καρκίνο του μαστού.

Πλεονεκτήματα Υπερήχων

  • Η ανύπαρκτη ακτινοβολία, που κάνει την εξέταση ακίνδυνη και επαναλήψιμη όποτε χρειαστεί και σε κάθε ηλικία. Γι αυτό το υπερηχογράφημα στο μαστό είναι εξέταση εκλογής σε νέες γυναίκες όπου δεν χρησιμοποιείται η μαστογραφία, σε γυναίκες που είναι έγκυες ή σε αυτές που θηλάζουν και σε γυναίκες με πυκνό μαστό.
  • Η δυνατότητα διαχωρισμού των κύστεων από τα συμπαγή ογκίδια.
  • Η δυνατότητα απεικόνισης κίνησης και αιματικής ροής από το εσωτερικό του μαστού σε πραγματικό χρόνο
  • Είναι η διαγνωστική μέθοδος εκλογής για γυναίκες <40 ετών ή για γυναίκες με πυκνό μαστό.

Το Κέντρο Μαστού Ρόδου, διαθέτει υπέρηχο GE Voluson E10 ET 2019, τελευταίας τεχνολογίας, ο οποιος:

  • ανιχνεύει ευρήματα <5 χιλιοστών
  • εντοπίζει αποτιτανώσεις εντός των γαλακτοφόρων πόρων
  • εντοπίζει συρρέουσες αποτιτανώσεις
  • διαθέτει έγχρωμο Doppler
  • διαθέτει ελαστογραφία
  • διαθέτει  3D απεικόνιση
  • διαθέτει ενσωματωμένο υπερηχογραφικό τομογράφο για περαιτέρω αποσαφήνιση των χαρακτηριστικών του όγκου (ψηλαφητού ή μη).

Φωτογραφικό Υλικό Υπερήχων Καρκίνου του Μαστού- Αρχείο Δρ. Ειρήνης Αγγελίδου, Δ/ντριας Κέντρου Μαστού Ρόδου

1)Υπερηχογραφική Εικόνα In Situ Καρκίνου Μαστού

2) Υπερηχογραφική Εικόνα Καρκίνου Μαστού – Ελαστογραφία

3)Υπερηχογραφική Εικόνα In Situ Καρκίνου Μαστού – 3D με διηθητικό στοιχείο 

4) Υπερηχογραφική απεικόνιση CA Μαστού Προεγχειρητικά – 3D

5)Υπερηχογραφικά Ύποπτοι Μασχαλιαίοι Λεμφαδένες

Ελαστογραφία

Τι είναι η ελαστογραφία

Mία νέα τεχνική με υπερήχους, συμπληρωματική, με την οποία μπορούμε να μετρήσουμε την ελαστικότητα των ιστών του μαστού είναι η ελαστογραφία. Η εξέταση της ελαστογραφίας γίνεται κατά τη διάρκεια του υπερηχογραφήματος μαστού και μπορεί να μας αναδείξει εάν ένα ογκίδιο είναι σκληρό ή μαλακό, αποτελώντας επιπλέον ένδειξη ύποπτου μορφώματος του  μαστού. Ένα ογκίδιο με αυξημένη σκληρότητα έχει αυξημένη πιθανότητα να είναι  κακόηθες.

Πρέπει να τονίσουμε οτι σύμφωνα με τις σύγχρονες διεθνείς μελέτες και κατευθυντήριες οδηγίες η ελαστογραφία είναι απλώς μία υποβοηθητική μέθοδος στην υπερηχογραφική εξέταση των ευρημάτων του μαστού και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θέσει διάγνωση ή να κατηγοριοποιήσει τους όγκους του μαστού και φαίνεται ότι είναι υποδεέστερη του τρισδιάστατου υπέρηχου, οποίος δίνει περισσότερες πληροφορίες για το περίγραμμα του όγκου.

Μαγνητική Μαστογραφία Μαστών (MRI)

Μαγνητική μαστογραφία (MRI): Πότε και γιατί 

Πρόκειται για μία εξέταση με υψηλή ευαισθησία στη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Χρησιμοποιεί μαγνητικό πεδίο και όχι ακτίνες Χ, επομένως δεν εκπέμπει βλαβερή ακτινοβολία. Διαρκεί περίπου 20 λεπτά, και χορηγείται ενδοφλέβια χορήγηση παραμαγνητικής ουσίας. 

Χρησιμοποιείται κυρίως συμπληρωματικά για την περαιτέρω διερεύνηση ευρημάτων στην ψηφιακή μαστογραφία και το υπερηχογράφημα μαστών, σε γυναίκες υψηλού κινδύνου, καθώς και προεγχειρητικά κατά την αρχική σταδιοποίηση επιβεβαιωμένου καρκίνου του μαστού, στην εκτίμηση πολυεστιακότητας ενός διαγνωσμένου όγκου και σε γυναίκες με ενθέματα σιλικόνης.

Μειονέκτημα της μεθόδου είναι το υψηλό κόστος, περίπου οκταπλάσιο της μαστογραφίας και η αδυναμία απεικόνισης των μικραποτιτανώσεων. 

Χρησιμοποιείται η μαγνητική μαστογραφία στον προληπτικό έλεγχο του καρκίνου του μαστού;
Η καθιερωμένη εξέταση για τον προληπτικό έλεγχο (screening) του καρκίνου του μαστού στον γενικό πληθυσμό είναι η ψηφιακή μαστογραφία. Σε γυναίκες όμως υψηλού ρίσκου, σε διάφορες επιδημιολογικές μελέτες, έχουν καταγραφεί σημαντικά υψηλότερη διαγνωστική ευαισθησία στον προληπτικό έλεγχο όταν χρησιμοποιείται η μαγνητική μαστογραφία σε συνδυασμό με την ψηφιακή μαστογραφία, παρά σε σχέση με την ψηφιακή μαστογραφία από μόνη της. Έτσι προτείνεται ο προληπτικός ετήσιος έλεγχος στις γυναίκες υψηλού κινδύνου να γίνεται με ψηφιακή μαστογραφία σε συνδυασμό με μαγνητική μαστογραφία.

Η μαγνητική μαστογραφία, δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη ψηφιακή μαστογραφία λόγω:

• Της αδυναμίας της μεθόδου να ανάδειξει μικροαποτιτανώσεις (που αποτελεί εύρημα ενδεικτικό αρχόμενου καρκίνου του μαστού και προκαρκινικών αλλοιώσεων).
• Της μεγαλύτερης αναλογίας ψευδώς θετικών ευρημάτων της μαγνητικής μαστογραφίας σε σχέση με την ψηφιακή μαστογραφία (γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τον μεγαλύτερο αριθμό αρνητικών βιοψιών). Επίσης έχουν καταγραφεί αρκετά περιστατικά ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων της μαγνητικής μαστογραφίας.
• Του υψηλού της κόστους.
• Της περιορισμένης διαθεσιμότητάς της.

Σε ποιες άλλες περιπτώσεις προτείνεται η μαγνητική μαστογραφία;

  • Διευκρίνηση πολυεστιακής νόσου.
  • Για την εκτίμηση της τοπικής ανταπόκρισης του όγκου στην προεγχειρητική χημειοθεραπεία.
  • Στην αναζήτηση πρωτοπαθούς εστίας καρκίνου σε γυναίκες με μεταστατική μασχαλιαία λεμφαδενοπάθεια, όταν ο κλασικός απεικονιστικός έλεγχος (συμπεριλαμβανομένης της μαστογραφίας και του υπερήχου) είναι αρνητικός.
  • Για τη διερεύνηση αμφίβολων ευρημάτων στη μαστογραφία, στο υπερηχογράφημα ή και στην κλινική εξέταση.
  • Νεαρές γυναίκες με διαγνωσμένη γονιδιακή μετάλλαξη BRCA1 & 2 που ξεκινάνε νωρίς το screening μαστών και που λόγω ηλικίας δεν μπορούν να υποβληθούν σε μαστογραφία.
  • Ασθενείς που φέρουν ενθέματα σιλικόνης

Μπορεί η μαγνητική μαστογραφία να γίνεται σε οποιαδήποτε ημέρα του εμμηνορρυσιακού κύκλου της γυναίκας;
Η μαγνητική μαστογραφία σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας θα πρέπει να προγραμματίζεται μεταξύ 7ης και 14ης ημέρας του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Στις περιπτώσεις, όμως, ενός πρόσφατα διαγνωσμένου καρκίνου του μαστού, που η μαγνητική μαστογραφία γίνεται στο πλαίσιο της τοπικής σταδιοποίησης του όγκου πριν από το προγραμματισμένο χειρουργείο, τότε μπορεί να διενεργηθεί άμεσα για την αποφυγή καθυστέρησης της χειρουργικής θεραπείας. Σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες μπορεί να γίνει όποτε είναι απαραίτητο. Η ένδειξη πραγματοποίησης μαγνητικής τομογραφίας μαστού συμπληρωματικά με τις υπόλοιπες διαγνωστικές εξέτάσεις θα πρέπει να τίθεται αποκλειστικά από τον εξειδικευμένο ιατρό μαστολόγο, προς αποφυγήν ψευδώς θετικών και ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων.

Κυτταρολογική Εξέταση

Η κυτταρολογική εξέταση στο μαστό γίνεται με τρεις τρόπους:

  • Στο έκκριμα της θηλής (αν υπάρχει)
  • Με παρακέντηση υπό υπερηχογραφική παρακολούθηση κύστεων του μαστού με λεπτή βελόνα FNA
  • Σε υλικό παρακέντησης με λεπτή βελόνα FNA από ψηλαφητό ή μη ογκίδιο. Η παρακέντηση είναι μια διαδικασία απλή και ανώδυνη όπως η λήψη αίματος, με την οποία παίρνουμε υλικό για την κυτταρολογική εξέταση από ένα συγκεκριμένο σημείο μέσα στο μαστό, που μπορεί να είναι είτε ψηλαφητό ογκίδιο, είτε ακτινολογική ανωμαλία που την έχει εντοπίσει η μαστογραφία και τέλος
  • Πολύ σπάνια στο αποτύπωμα από εξωτερική πληγή στο δέρμα ή στη θηλή του μαστού

Το υλικό που λαμβάνεται με τις παραπάνω μεθόδους αφού επιστρωθεί επάνω σε πλακίδιο και χρωματισθεί, εξετάζεται στο μικροσκόπιο από τον κυτταρολόγο.

Βιοψία μαστού με λεπτή βελόνη - FNA

Η παρακέντηση με λεπτή βελόνα, βιοψία (FNA: Fine Needle Aspiration) του μαστού είναι μια γρήγορη και απλή διαδικασία, η οποία αναρροφά υγρό ή κύτταρα από μια κυστική ή συμπαγή βλάβη του μαστού. Χρησιμοποιείται μια πολύ λεπτή βελόνα, παρόμοια με αυτήν της αιμοληψίας και υπερηχογραφική καθοδήγηση για τον ακριβή εντοπισμό του σημείου.

Το δείγμα του υγρού ή των κυττάρων που λαμβάνεται απλώνεται σε γυάλινο πλακίδιο και αποστέλλεται για κυτταρολογική εξέταση, προκειμένου να εξεταστεί η παρουσία κακοήθων ή άλλων κυττάρων. Οι επιπλοκές είναι σπανιότατες. Τα αποτελέσματα δίδονται σύντομα, εντός 24 ωρών, διότι πρόκειται για κυτταρολογική εξέταση.

Σε περιπτώσεις μεγάλων κύστεων που προκαλούν συμπτώματα (βάρος, αίσθημα πίεσης στην περιοχή), με την αναρρόφηση επιτυγχάνεται πλήρης αφαίρεση του υγρού και κατά συνέπεια, ανακούφιση της ασθενούς από τα συμπτώματα.

Η FNA δεν προκαλεί διασπορά κακοήθων κυττάρων, όμως σήμερα χάνει σιγά- σιγά έδαφος απο την βιοψία με κόπτουσα βελόνα (core biopsy), γιατί υστερεί ως προς αυτήν, στην αξιοπιστία των αποτελεσμάτων της. 

Η κυτταρολογική βιοψία με βελόνη FNA, μειονεκτεί ως προς τη βιοψία με κόπτουσα βελόνη (core biopsy), διότι μπορεί να μην πετύχει να πάρει κακοήθη κύτταρα ενώ υπάρχουν(ψευδώς αρνητικό εύρημα – πιθανότητα  4 έως 25%), αλλά και αντιστρόφως, να δείξει ατυπία ή υποψία καρκίνου χωρίς να υπάρχει (ψευδώς θετικό εύρημα – πιθανότητα ευτυχώς μικρή, μόνο 1%).

Συνεπώς αρνητική FNA, δεν σημαίνει ότι αποκλείεται η κακοήθεια. Αλλά και θετική για κακοήθεια FNA, δεν αρκεί από μόνη της για να προχωρήσει ο γιατρός σε χειρουργείο, διότι 1 στις 100 φορές κάνει λάθος. Και αυτό το λάθος οδηγεί σε ένα αναίτιο και περιττό χειρουργείο.

Άλλο σοβαρό μειονέκτημα της παρακέντησης με βελόνη, είναι ότι αδυνατεί να ξεχωρίσει το διηθητικό καρκίνωμα από το προδιηθητικό, δηλαδή το in situ. Αυτό είναι σοβαρό γιατί στο in situ δεν απαιτείται λεμφαδενικός καθαρισμός, ούτε καν βιοψία φρουρού, ενώ στο διηθητικό επιβάλλεται.

Για τους παραπάνω λόγους προτιμούμε την βιοψία με κόπτουσα βελόνα (core biopsy), αντί της παρακέντησης με λεπτή βελόνα FNA.

Βιοψία μαστού χωρίς χειρουργείο (με κόπττουσα βελόνη - Core Biopsy)

Η μέθοδος βιοψίας που εφαρμόζεται σήμερα σε όλα τα Κέντρα Μαστού του κόσμου και έχει καθιερωθεί στις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές είναι η μέθοδος της βιοψίας χωρίς χειρουργείο, με κόπτουσα βελόνη – core biopsy (προσοχή: όχι παρακέντηση με λεπτή βελόνη FNA).

Βλέπε περισσσότερα: Βιοψία μαστού με κόπτουσα βελόνη (Core Biopsy)

Στερεοτακτική Βιοψία Μικροαποτιτανώσεων με Mammotome

Όταν οι μικροαποτιτανώσεις που εντοπίζονται στη μαστογραφία αποτελούν μια μικρή ομάδα ονομάζονται συρρέουσες αποτιτανώσεις και μπορεί να υποδηλώνουν προκαρκινικές αλλοιώσεις του μαστού. Η βιοψία στις περιπτώσεις αυτές γίνεται είτε με γίνεται με μη επεμβατική βιοψία κόπτουσας βελόνης (core biopsy) υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση, είτε με την στερεοτακτική συσκευή του mammotome υπό μαστογραφική καθοδήγηση.

Οι μικροαποτιτανώσεις είναι εναποθέσεις αλάτων ασβεστίου και νεκρά κυτταρικά υπολλείματα. Είναι διαφόρων ειδών και ορισμένες από αυτές είναι τυπικές για κακοήθεια (για τον μη διηθητικό πορογενή καρκίνο του μαστού – DCIS). Συνήθως οι μικροαποτιτανώσεις αυτές δεν σχηματίζουν κάποια μάζα, άρα δεν μπορούν να ψηλαφηθούν. Επομένως, για να αφαιρεθούν θα πρέπει να εντοπιστούν στη μαστογραφία ή τον υπέρηχο και με βάση τις συντεταγμένες τις μαστογραφικές να αφαιρεθούν με ένα ειδικό μηχάνημα. Η όλη διαδικασία γίνεται υπό τοπική αναισθησία, ονομάζεται στερεοτακτική βιοψία και πραγματοποιείται με μια συσκευή αναρρόφησης κενού (vacuum) πχ Mammotome.

Με τη στερεοτακτική βιοψία αφαιρούνται οι μικροαποτιτανώσεις και ανάλογα με τα αποτελέσματα της βιοψίας, ίσως χρειαστεί να ακολουθήσει χειρουργείο για να γίνει η τελική αντιμετώπιση. Μετά το τέλος της διαδικασίας τοποθετείται ένα μικρό μεταλλικό clip στην περιοχή των μικροαποτιτανώσεων για να μπορεί να εντοπιστεί η ύποπτη περιοχή.

Στα μειονεκτήματα της μεθόδου είναι το σχετικά μεγάλο κόστος, η έλλειψη ακτινολόγων με εμπειρία στην μέθοδο αυτή και η έλλειψη μηχανημάτων στερεοτακτικής βιοψίας, ιδίως στην περιφέρεια.

Η μέθοδος της στερεοτακτικής βιοψίας είναι ανώδυνη, διαρκεί 30′ και δεν απαιτεί χειρουργείο, γίνεται με τοπική νάρκωση και δεν απαιτεί παραμονή στο νοσοκομείο.

Οχτώ στις δέκα χειρουργικές βιοψίες στο μαστό θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί με τη στερεοτακτική βιοψία με αναρρόφηση (Mammotome), που δεν αποτελεί επέμβαση. Στόχος είναι η σωστή και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού όσο αυτή παραμένει μικρή και αψηλάφητη αλλοίωση και ταυτόχρονα η αποφυγή περιττών χειρουργικών πράξεων. Πρέπει να τονιστεί όμως ότι η μέθοδος πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο χειρουργό μαστού σε συνεργασία με εξειδικευμένο ακτινολόγο μαστού, σε Κέντρα Μαστού με τον απαραίτητο εξοπλισμό. Βέβαια, εφόσον οι συρρέουσες αποτιτανώσεις είναι καλά ορατές υπερηχογραφικά, θα προτιμήσουμε την διενέργεια core biopsy υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση, λόγω του ότι η ασθενής δεν επιβαρύνεται με την ακτινοβολία της μαστογραφίας.

Στερεοτακτική βιοψία με αναρρόφηση (Mammotome)

Πηγή Φωτογραφίας

Πηγή βίντεο: oncolex.org