Η επιλογή του γιατρού έχει μεγάλη σημασία. Θα πρέπει να σας παρακολουθεί ειδικός γιατρός – εξειδικευμένος ογκολόγος – χειρουργός μαστού, δηλαδή γυναικολόγος ή χειρουργός με εξειδίκευση στο μαστό.
Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκή νομοθεσία, εξειδικευμένοι στον μαστό θεωρούνται οι γυναικολόγοι ή οι χειρουργοί με διετή τουλάχιστον εμπειρία σε αναγνωρισμένα Κέντρα Μαστού και μεγάλο αριθμό χειρουργείων σε όλο το φάσμα των χειρουργικών επεμβάσεων καλοήθων και κακοήθων παθήσεων του μαστού.
Μιλήστε με την οικογένειά σας, για να μάθετε το οικογενειακό ιατρικό ιστορικό σας, δηλαδή εάν ένας ή περισσότεροι συγγενείς κυρίως πρώτου βαθμού έχουν ήδη αναπτύξει καρκίνο του μαστού ή ωοθηκών.
Ανεξάρτητα με την ηλικία σας, απευθυνθείτε στον ειδικό γιατρό – εξειδικευμένο χειρουργό μαστού, για να εκτιμηθεί η ομάδα κινδύνου στην οποία ανήκετε και να σχεδιάσετε τον ατομικό σας έλεγχο, ανάλογα την ηλικία σας, το οικογενειακό και ιατρικό ιστορικό σας και την κλινική εικόνα σας.
Μη διστάσετε να ρωτήσετε τον γιατρό απορίες που τυχόν έχετε, ώστε να πληροφορηθείτε σωστά και να αποβάλετε λανθασμένες απόψεις. Πληροφορηθείτε για το τι θα πρέπει να προσέξετε, ώστε να αυξήσετε την πιθανότητα έγκαιρης διάγνωσης.
Μην ξεχνάτε: Ο καρκίνος του μαστού δεν προσβάλει μόνο τις γυναίκες, αλλά και τους άνδρες.
Ανάλογα με την ηλικία και το ιστορικό σας, ακολουθείτε διαφορετικό είδος παρακολουθησης.
Αφιερώνοντας μόνο 10΄ λεπτά τον μήνα για τον εαυτό σας, με την αυτοψηλάφηση βοηθάτε στην διάγνωση του καρκίνου του μαστού σε πρώιμο στάδιο. Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου ανακαλύπτονται για πρώτη φορά από τις ίδιες τις ασθενείς. Ο καρκίνος του μαστού που θα ανακαλυφθεί νωρίς και θα θεραπευτεί έγκαιρα και σωστά, έχει εξαιρετική πιθανότητα για απόλυτη ίαση. Αυτό σημαίνει πως με την απλή αυτή εξέταση που θα κάνετε εσείς η ίδια, μπορείτε να προστατεύσετε τον εαυτό σας. Σκοπός της αυτοψηλάφησης είναι, μέσω της πολλαπλής επανάληψής της, να γνωρίσει η γυναίκα τη φυσιολογική μορφολογία των μαστών της και να μπορέσει να αναγνωρίσει έγκαιρα οποιαδήποτε αλλαγή σε αυτούς.
Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για αυτοψηλάφηση
Πρέπει να ξεκινάει στην ηλικία των 20 ετών και να συνεχίζεται εφ’ όρου ζωής. Η εξέταση συνιστάται να γίνεται όταν το στήθος δεν είναι ευαίσθητο ή πρησμένο, γι αυτό καταλληλότερες μέρες είναι οι 7η-10η της περιόδου. Πριν ακριβώς από την έμμηνο ρύση, το στήθος μπορεί να έχει μικρούς «όγκους» ή να είναι ευαίσθητο. Επαναλαμβάνεται μία φορά το μήνα και καλό είναι να γίνεται πάντα την ίδια ημέρα του κύκλου, για να μην υπάρχει σύγχυση με τις φυσιολογικές μεταβολές που παρατηρούνται στους μαστούς κατά τη διάρκεια του κύκλου.
Σε γυναίκες σε εμμηνόπαυση αρκεί να γίνεται σε μια συγκεκριμένη ημέρα κάθε μήνα, π.χ. την πρώτη μέρα κάθε μήνα, για να μην το ξεχνάτε. Η εξέταση συνιστάται επίσης κατά την εγκυμοσύνη, τη γαλουχία και μετά από πλαστικές επεμβάσεις.
Βγάλτε τελείως τα ρούχα σας από τη μέση και πάνω και σταθείτε μπροστά σε έναν καθρέφτη, που βρίσκεται σε χώρο ο οποίος φωτίζεται πολύ καλά. Παρατηρήστε τους μαστούς στον καθρέφτη, αρχικά με τα χέρια σας δίπλα στο σώμα σας, στη συνέχεια με τα χέρια σας σε ανάταση, και τέλος, με τα χέρια στη μέση πιέζοντας τη λεκάνη για να συσπάσετε τους θωρακικούς μύες. Κοιτώντας τους μαστούς σας στον καθρέφτη ψάχνετε για αλλαγές, όπως: Αλλαγή στο μέγεθος, το χρώμα και το σχήμα και των δύο μαστών, αλλαγή στις θηλές, αιμορραγία ή ροή υγρού από τις θηλές, ασυνήθιστα βαθουλώματα, εξογκώματα ή ρυτίδωση στους μαστούς ή στις θηλές, φλέβες που πετάνε περισσότερο από ότι συνήθως.Υπενθυμίζουμε ότι συχνά ο ένας μαστός μπορεί φυσικολογικά να είναι λίγο μεγαλύτερος από τον άλλο.
Ξαπλώστε κάτω και εξετάστε το μαστό σας: Για να ελέγξετε το δεξιό μαστό βάλτε ένα μαξιλάρι ή μια τυλιγμένη πετσέτα κάτω από τον δεξιό σας ώμο. Τοποθετήστε το δεξί σας χέρι κάτω από το κεφάλι ώστε να βελτιώσετε την κατανομή του μαστού γύρω από το στήθος σας.
Χρησιμοποιώντας το αριστερό σας χέρι ψηλαφήσετε το στήθος σας:
Κυκλικά: Μετακινείστε τα 3 μεσαία δάκτυλα κολλητά μεταξύ τους, σε κυκλική φορά, ξεκινώντας από την περιφέρεια και σιγά σιγά με κυκλικές κινήσεις πηγαίνετε προς τη θηλή.
Γραμμικά: Μετακινείστε γραμμικά τα 3 μεσαία δάκτυλα κολλητά μεταξύ τους, από το κάτω μέρος τους στήθους προς τα πάνω, έως ότου καλύψετε όλο το στήθος.
Ακτινωτά: Μετακινείστε τα 3 μεσαία δάκτυλα κολλητά μεταξύ τους από την περιφέρεια του στήθους προς τη θηλή, σε πυκνή ακτινωτή κίνηση, έως ότου καλύψετε όλο το στήθος.
Επαναλάβετε την παραπάνω διαδικασία για τον αριστερό σας μαστό, τοποθετώντας ένα μαξιλάρι κάτω από τον αριστερό σας ώμο και το χέρι σας πίσω από το κεφάλι.
Με τον ίδιο τρόπο θα πρέπει να ψηλαφήσετε και την μασχάλη σας.
Προσοχή: H ψηλάφηση γίνεται χρησιμοποιώντας την επίπεδη επιφάνεια των δαχτύλων με τα 3 μεσαία δάχτυλα του χεριού κολλητά.
Τέλος, πιέστε τις θηλές και στους δύο μαστούς σιγά-σιγά με τα δύο σας δάκτυλα. Εάν υπάρχει η οποιαδήποτε έκκριση τότε πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αμέσως.
Μην πανικοβάλλεστε: Αν ψηλαφίσετε κάποιο ογκίδιο στο στήθος σας αυτό δεν είναι κατ ανάγκη καρκίνος. Μπορεί να είναι ένα καλοήθες εύρημα όπως λίπωμα, κύστη, ινοαδένωμα
Τι πρέπει να κάνετε
Συμβουλευτείτε τον ειδικό μαστολόγο, ώστε να σας καθοδηγήσει σχετικά με το πώς γίνεται η αυτοεξέταση του μαστού σωστά και πραγματοποιήστε τον έλεγχο κάθε μήνα, μετά το πέρας της περιόδου. Στις περιπτώσεις καρκίνου του µαστού, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι όσο µικρότερο είναι το µέγεθος του ογκιδίου τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για ίαση και διατήρηση του µαστού.
Η κλινική εξέταση – ψηλάφηση από τον ειδικό γιατρό είναι απαραίτητη, διότι ορισμένες μορφές καρκίνου του μαστού δεν ανευρίσκονται με τη μαστογραφία.
Το υπερηχογράφημα μαστού
Το υπερηχογράφημα μαστού είναι μία απλή, ανώδυνη απεικονιστική εξέταση χωρίς ακτινοβολία, απαραίτητη για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Το υπερηχογράφημα μαστού πραγματοποιείται σε ύπτια θέση με την τοποθέτηση gel στο μαστό και στη μασχαλιαία χώρα, κάνοντας κάθετη και οριζόντια συστηματική σάρωση με την χρήση ηχοβολέα υψηλής συχνότητας. Προϋπόθεση για τη σωστή εξέταση του υπερήχου αποτελεί η καλή γνώση και η εμπειρία του εξετάζοντος ειδικού ιατρού και η χρήση μηχανημάτων υψηλής τεχνολογίας και ανάλυσης.
Το υπερηχογράφημα ως προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο
Το υπερηχογράφημα μαστού είναι συμπληρωματικός έλεγχος της μαστογραφίας και της κλινικής εξέτασης, ειδικά σε ασθενείς που έχουν πυκνό αδενικό ιστό και συνεπώς σε όλες τις γυναίκες κάτω των 40 ετών. Εάν στην ψηλάφηση ή στην μαστογραφία προκύψει εύρημα μπορούμε με τη χρήση υπερήχου:
Άρα το υπερηχογράφημα αποτελεί τη διαγνωστική μέθοδο εκλογής για γυναίκες με πυκνούς μαστούς, όπου η μαστογραφία υστερεί απεικονιστικά και για γυναίκες <40 ετών, που έχουν, λόγω ηλικίας πυκνούς μαστούς και μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου μαστού (κάτω από 50 ετών).
Πότε κάνουμε ελαστογραφία
Mία νέα τεχνική με υπερήχους, συμπληρωματική, με την οποία μπορούμε να μετρήσουμε την ελαστικότητα των ιστών του μαστού είναι η ελαστογραφία. Η εξέταση της ελαστογραφίας γίνεται κατά τη διάρκεια του υπερηχογραφήματος μαστού και μπορεί να μας αναδείξει εάν ένα ογκίδιο είναι σκληρό ή μαλακό, αποτελώντας επιπλέον ένδειξη ύποπτου μορφώματος του μαστού. Ένα ογκίδιο με αυξημένη σκληρότητα έχει αυξημένη πιθανότητα να είναι κακόηθες.
Πρέπει να τονίσουμε οτι σύμφωνα με τις σύγχρονες διεθνείς μελέτες και κατευθυντήριες οδηγίες η ελαστογραφία είναι απλώς μία υποβοηθητική μέθοδος στην υπερηχογραφική εξέταση των ευρημάτων του μαστού και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θέσει διάγνωση ή να κατηγοριοποιήσει τους όγκους του μαστού και φαίνεται ότι είναι υποδεέστερη του τρισδιάστατου υπέρηχου, οποίος δίνει περισσότερες πληροφορίες για το περίγραμμα του όγκου.
Μπορεί το υπερηχογράφημα του μαστού να αντικαταστήσει τη μαστογραφία στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού;
Η μαστογραφία και ειδικά η ψηφιακή, μπορεί να αναγνωρίσει ανωμαλίες λίγων χιλιοστών, και να ανιχνεύσει μικροαποτιτανώσεις (ασβεστώσεις), που σε κάποιες περιπτώσεις αποτελούν προστάδιο καρκίνου του μαστού.
Ωστόσο ο σύγχρονος υπέρηχος τελευταίας τεχνολογίας έχει πολλές δυνατότητες και ανταγωνίζεται την μαστογραφία, ακόμα και την ψηφιακή. Μπορεί να αναγνωρίσει αλλοιώσεις κάτω των 5 χιλιοστών, αποτιτανώσεις εντός των γαλακτοφόρων πόρων και συρρέουσες αποτατινώσεις. Επίσης διαθέτει πρόσθετες δυνατότητες που βοηθούν στη διάγνωση όπως το έγχρωμο Doppler, την ελαστογραφία, την τρισδιάστατη απεικόνιση των ευρημάτων και τον υπερηχογραφικό τομογράφο για περαιτέρω αποσαφήνιση των χαρακτηριστικών του όγκου (ψηλαφητού ή μη).
Συμπεράσματα:
Πλεονεκτήματα Υπερήχων
Το Κέντρο Μαστού Ρόδου, διαθέτει υπέρηχο GE Voluson E10 ET 2019, τελευταίας τεχνολογίας, ο οποιος:
1)Υπερηχογραφική Εικόνα In Situ Καρκίνου Μαστού
2) Υπερηχογραφική Εικόνα Καρκίνου Μαστού – Ελαστογραφία
3)Υπερηχογραφική Εικόνα In Situ Καρκίνου Μαστού – 3D με διηθητικό στοιχείο
4) Υπερηχογραφική απεικόνιση CA Μαστού Προεγχειρητικά – 3D
5)Υπερηχογραφικά Ύποπτοι Μασχαλιαίοι Λεμφαδένες
Τί είναι η μαστογραφία
Η μαστογραφία είναι η ακτινολογική απεικόνιση των μαστών με χρήση ακτίνων Χ σε χαμηλές δόσεις, οι οποίες διαπερνούν το στήθος και καταλήγουν σε ένα ειδικό για την εξέταση απεικονιστικό μέσο (υψηλής αντίθεσης και ευκρίνειας), με αποτέλεσμα να αποτυπώνεται πάνω σε αυτό μια μαυρόασπρη εικόνα του εσωτερικού των μαστών.
Είδη Μαστογραφίας
Αφορά την παλαιότερη τεχνική της μαστογραφίας. Θεωρείται ότι χορηγεί μεγαλύτερη δόση ακτινοβολίας και επιτυγχάνει λιγότερο λεπτομερή απεικόνιση. Είναι ικανοποιητική ως εξέταση σε γυναίκες με λιπώδεις μαστούς, των οποίων η περιεκτικότητα σε πυκνά ινοαδενικά στοιχεία είναι μικρή και άρα τα λιγοστά που υπάρχουν μπορούν να εκτιμηθούν σχετικά εύκολα.
Αποτελεί την τεχνολογική εξέλιξη της αναλογικής, καθώς χορηγεί μικρότερες δόσεις ακτινοβολίας και δίνει λεπτομερέστερη απεικόνιση, που είναι απαραίτητη σε γυναίκες με πυκνά ινοαδενικά στοιχεία.
Η εικόνα του μαστού με τη βοήθεια ενός προγράμματος επεξεργασίας, αναπαράγεται ψηφιακά στην οθόνη ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή. Αυτή η τεχνική έχει ορισμένα πλεονεκτήματα, όπως το να επιτρέπει στον ακτινολόγο να μεγενθύνει κάποιες περιοχές της εικόνας, να τις φωτίζει ή να τις κάνει περισσότερο ή λιγότερο έντονες και γενικότερα να τις επεξεργάζεται καλύτερα. Επίσης, καθιστά πολύ ευκολότερη την αποθήκευση εικόνων, αλλά και την μετάδοση σε ειδικούς γιατρούς για συνεξέταση ή ενημέρωση, μέσω δικτύου υπολογιστών. Συνιστάται σε γυναίκες άνω των 40 ετών, ανά έτος ή διετία, αναλόγως της περίπτωσης.
Νεότερης γενιάς μαστογράφοι έχουν τη δυνατότητα να χορηγούν την ίδια περίπου δόση ακτινοβολίας σε πολλαπλά διαφορετικά επίπεδα στο μαστό, που απέχουν μεταξύ τους κατά περίπου 1 εκατοστό και να λαμβάνουν έτσι διαδοχικές, μαστογραφικές “φέτες” του μαστού. Με τον τρόπο αυτό, επιτυγχάνεται η ανά επίπεδο μελέτη της εικόνας του ευρήματος και η ανάδειξη μικρών αλλοιώσεων, που ενδεχομένως να μην έδιναν σαφή εικόνα στην κλασική μαστογραφία. Προς το παρόν αποτελεί εξέταση εκλογής σε διαφοροδιαγνωστικό πρόβλημα στην ψηφιακή μαστογραφία.
Ποια η χρησιμότητα της μαστογραφίας;
Με την μαστογραφία μπορεί να γίνουν αντιληπτοί ακόμη και πολύ μικροί όγκοι, μεγέθους μόλις λίγων χιλιοστών, όσο ένας κόκκος ρυζιού, οι οποίοι λόγω του πολύ μικρού μεγέθους τους, δύσκολα ανιχνεύονται από τα δάκτυλα του γιατρού κατά την ψηλάφηση.
Επίσης μπορεί να δείξει τις μικροαποτιτανώσεις, ένα εύρημα που συχνά συνδέεται με τον μη διηθητικό καρκίνο (in situ). Εκτιμάται ότι το 30% των καρκίνων διαγνώσκεται μόνο από τη μαστογραφία. Μελέτες έδειξαν μείωση της θνησιμότητας κατά 25%, με τη χρήση της μαστογραφίας ώς προληπτικής εξέτασης.
Μειονεκτήματα μαστογραφίας
Όπως και όλες οι άλλες ιατρικές εξετάσεις, έτσι και η μαστογραφία εμφανίζει κάποιους περιορισμούς στις διαγνωστικές δυνατότητές της. Σ’ ό,τι αφορά την περίπτωση του καρκίνου, μπορεί, ενώ υπάρχει καρκίνος, αυτός να μην φαίνεται στη μαστογραφία, οπότε γίνεται λόγος για “ψευδώς αρνητική” μαστογραφία, ενώ είναι επίσης δυνατόν η μαστογραφία να δείχνει μία αλλοίωση η οποία να εκλαμβάνεται ως καρκίνος, αλλά να προκύπτει αρνητική βιοψία. Σ’ αυτή την περίπτωση γίνεται λόγος για “ψευδώς θετική” μαστογραφία. Τα ψευδώς αρνητικά ευρήματα είναι συχνότερα σε γυναίκες με πυκνά στήθη (π.χ. γυναίκες με πυκνούς μαστούς ή νεώτερες γυναίκες και σε γυναίκες που βρίσκονται σε θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης).
Κατά συνέπεια ο ακτινογραφικά πυκνός μαστός και οι ασθενείς κάτω των 40 ετών αποτελούν την αχίλλειο πτέρνα της μαστογραφίας (και της ψηφιακής).
Το ποσοστό των ψευδώς αρνητικών υπολογίζεται πως αποτελεί περίπου το 15% των περιπτώσεων, δηλαδή 1,5 στις 10 περιπτώσεις καρκίνου δεν γίνεται αντιληπτή από τη μαστογραφία.
Τα ψευδώς θετικά ευρήματα οδηγούν σε άσκοπες βιοψίες. Εκτιμάται ότι το ποσοστό των ψευδώς θετικών ευρημάτων κυμαίνεται γύρω στο 5%.
Και στις δύο περιπτώσεις, οι συνέπειες των ψευδών ευρημάτων της μαστογραφίας μετριάζονται σημαντικά με την κλινική εξέταση του εξειδικευμένου γιατρού και την διενέργεια επιπρόσθετων εξετάσεων, όπως το σύγχρονο υπερηχογράφημα υψηλής ανάλυσης, το οποίο αποτελεί τη διαγνωστική μέθοδο εκλογής σε γυναίκες <40 ετών ή γυναίκες με πυκνό μαστό. Αναγνωρίζει αλλοιώσεις <5 χιλιοστών, αποτιτανώσεις εντός των γαλακτοφόρων πόρων και συρρέουσες αποτιτανώσεις. Πρόσθετες τεχνικές που βοηθούν είναι το έγχρωμο Doppler, η ελαστογραφία, η 3D υπερηχογραφία, η μαγνητική τομογραφία και η τομοσύνθεση.
Σε κάθε περίπτωση τη διαγνωστική ακρίβεια της μαστογραφίας ενισχύει η καλή εκπαίδευση και εργασία του τεχνικού που θα κάνει την μαστογραφία και του ειδικού μαστολόγου ή χειρουργού μαστού που θα την εκτιμήσει.
Πρόκειται για μία εξέταση με υψηλή ευαισθησία στη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Χρησιμοποιεί μαγνητικό πεδίο και όχι ακτίνες Χ, επομένως δεν εκπέμπει βλαβερή ακτινοβολία. Διαρκεί περίπου 20 λεπτά, και χορηγείται ενδοφλέβια χορήγηση παραμαγνητικής ουσίας.
Χρησιμοποιείται κυρίως συμπληρωματικά για την περαιτέρω διερεύνηση ευρημάτων στην ψηφιακή μαστογραφία και το υπερηχογράφημα μαστών, σε γυναίκες υψηλού κινδύνου, καθώς και προεγχειρητικά κατά την αρχική σταδιοποίηση επιβεβαιωμένου καρκίνου του μαστού, στην εκτίμηση πολυεστιακότητας ενός διαγνωσμένου όγκου και σε γυναίκες με ενθέματα σιλικόνης.
Μειονέκτημα της μεθόδου είναι το υψηλό κόστος, περίπου οκταπλάσιο της μαστογραφίας και η αδυναμία απεικόνισης των μικραποτιτανώσεων.
Χρησιμοποιείται η μαγνητική μαστογραφία στον προληπτικό έλεγχο του καρκίνου του μαστού;
Η καθιερωμένη εξέταση για τον προληπτικό έλεγχο (screening) του καρκίνου του μαστού στον γενικό πληθυσμό είναι η ψηφιακή μαστογραφία. Σε γυναίκες όμως υψηλού ρίσκου, σε διάφορες επιδημιολογικές μελέτες, έχουν καταγραφεί σημαντικά υψηλότερη διαγνωστική ευαισθησία στον προληπτικό έλεγχο όταν χρησιμοποιείται η μαγνητική μαστογραφία σε συνδυασμό με την ψηφιακή μαστογραφία, παρά σε σχέση με την ψηφιακή μαστογραφία από μόνη της. Έτσι προτείνεται ο προληπτικός ετήσιος έλεγχος στις γυναίκες υψηλού κινδύνου να γίνεται με ψηφιακή μαστογραφία σε συνδυασμό με μαγνητική μαστογραφία.
Η μαγνητική μαστογραφία, δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη ψηφιακή μαστογραφία λόγω:
• Της αδυναμίας της μεθόδου να ανάδειξει μικροαποτιτανώσεις (που αποτελεί εύρημα ενδεικτικό αρχόμενου καρκίνου του μαστού και προκαρκινικών αλλοιώσεων).
• Της μεγαλύτερης αναλογίας ψευδώς θετικών ευρημάτων της μαγνητικής μαστογραφίας σε σχέση με την ψηφιακή μαστογραφία (γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τον μεγαλύτερο αριθμό αρνητικών βιοψιών). Επίσης έχουν καταγραφεί αρκετά περιστατικά ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων της μαγνητικής μαστογραφίας.
• Του υψηλού της κόστους.
• Της περιορισμένης διαθεσιμότητάς της.
Σε ποιες άλλες περιπτώσεις προτείνεται η μαγνητική μαστογραφία;
Μπορεί η μαγνητική μαστογραφία να γίνεται σε οποιαδήποτε ημέρα του εμμηνορρυσιακού κύκλου της γυναίκας;
Η μαγνητική μαστογραφία σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας θα πρέπει να προγραμματίζεται μεταξύ 7ης και 14ης ημέρας του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Στις περιπτώσεις, όμως, ενός πρόσφατα διαγνωσμένου καρκίνου του μαστού, που η μαγνητική μαστογραφία γίνεται στο πλαίσιο της τοπικής σταδιοποίησης του όγκου πριν από το προγραμματισμένο χειρουργείο, τότε μπορεί να διενεργηθεί άμεσα για την αποφυγή καθυστέρησης της χειρουργικής θεραπείας. Σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες μπορεί να γίνει όποτε είναι απαραίτητο. Η ένδειξη πραγματοποίησης μαγνητικής τομογραφίας μαστού συμπληρωματικά με τις υπόλοιπες διαγνωστικές εξέτάσεις θα πρέπει να τίθεται αποκλειστικά από τον εξειδικευμένο ιατρό μαστολόγο, προς αποφυγήν ψευδώς θετικών και ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων.
Αντιστροφή Θηλής
Ερυθρότητα δέρματος & Όψη φλοιού πορτοκαλιού
Εισολκή δέρματος μαστού
Θα πρέπει να σημειωθεί πώς αν μια γυναίκα διαθέτει έναν ή περισσότερους από τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου δεν σημαίνει με βεβαιότητα, ότι θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού, αλλά ότι έχει αυξημένο κίνδυνο και συνεπώς πρέπει να ενταχθεί σε πρόγραμμα εντατικού προληπτικού ελέγχου από ειδικό μαστολόγο.
Η αυτοεξέταση – πολύτιμος σύμμαχός σας
Το μεγαλύτερο ποσοστό καρκίνων του μαστού, έχει εντοπιστεί μέσω της αυτοεξέτασης.
Κατανοήστε την αξία της αυτοεξέτασης (αυτοψηλάφησης) στην πρόβλεψη του καρκίνου του μαστού. Ζητήστε από τον γιατρό σας να σας δείξει πώς γίνεται σωστά και εφαρμόστε την σε μηνιαία βάση, λίγες μέρες μετά την περίοδο, ώστε να γνωρίσετε τον μαστό σας και να μπορείτε να εντοπίσετε έγκαιρα κάποιο ογκίδιο που ενδεχομένως εμφανιστεί.
Μην φοβάστε την μαστογραφία, τον υπέρηχο ή τη μη επεμβατική βιοψία (core biopsy).
Το μεγαλύτερο λάθος των ασθενών είναι ό,τι αποφεύγουν τη μαστογραφία, τον υπέρηχο ή τη μη επεμβατική βιοψία (core biopsy), από τον φόβο μήπως ανακαλύψουν καρκίνο μαστού. Να θυμάστε ότι η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές!
Ζείτε υγεινά
Πώς δημιουργείται ο καρκίνος του μαστού στον ανθρώπινο οργανισμό;
Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε πώς δημιουργείται ο καρκίνος του μαστού. Γνωρίζουμε μόνο ορισμένους επιβαρυντικούς παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες μίας γυναίκας να νοσήσει με καρκίνο του μαστού. Ως εκ τούτου δε μπορούμε να τον προλάβουμε. Έχουμε όμως τη δυνατότητα να μειώσουμε τις πιθανότητες να νοσήσουμε από καρκίνο του μαστού.
Είναι σημαντικό για κάθε γυναίκα να ξέρει το προσωπικό της ρίσκο να νοσήσει από καρκίνο του μαστού. Για να σταθμιστεί αυτό το ρίσκο πρέπει κάποιος ειδικός μαστολόγος να ασχοληθεί λεπτομερώς με τους επιβαρυντικούς παράγοντες που υπάρχουν καθώς και με το οικογενειακό ιστορικό της για καρκίνο του μαστού, των ωοθηκών, καθώς και για άλλες μορφές καρκίνου.
Με βάση το οικογενειακό τους ιστορικό, κάποιες γυναίκες έχουν ένδειξη να υποβληθούν σε γονιδιακό έλεγχο για μεταλλάξεις που σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού. Αν όντως υπάρχουν μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 και BRCA2 ή και άλλα γνωστά γονίδια, η προφυλακτική μαστεκτομή με ταυτόχρονη ογκοπλαστική αποκατάσταση μειώνει τον κίνδυνο να νοσήσει μια γυναίκα από καρκίνο του μαστού σε ποσοστό πάνω απο 95%, καθώς και η αμφοτερόπλευρη λαπαροσκοπική αφαίρεση των ωοθηκών μετά την ολοκλήρωση του οικογενειακού προγραμματισμού.
Η μητέρα μου έχει νοσήσει από καρκίνο του μαστού. Αυτό σημαίνει ότι θα νοσήσω και εγώ κάποια στιγμή;
Δεν είμαστε ακόμα σε θέση να γνωρίζουμε τις αιτίες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού. Η ύπαρξη καρκίνου μαστού σε συγγενή πρώτου βαθμού θεωρείται επιβαρυντικός παράγοντας, καθώς και η ηλικία νόσησης του συγγενούς. Καλό θα ήταν να επισκεφτείτε τον ειδικό γιατρό. Ο γιατρός με βάση το οικογενειακό και ιατρικό σας ιστορικό και την κλινική εικόνα σας θα σχεδιάσει τον προληπτικό έλεγχο και τις απαραίτητες εξετάσεις.
Ο πατέρας μου έχει νοσήσει από καρκίνο του μαστού. Υπάρχει πιθανότητα να εμφανίσω καρκίνο μαστού λόγω κληρονομικότητας ή δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση επειδή είμαι αντίθετου φύλου;
Απάντηση: τα υπεύθυνα γονίδια είναι αυτόσωμα και όχι φυλοσύνδετα, υπάρχουν δηλαδή στα κύτταρα και των δύο φύλων. Άρα μια γυναίκα μπορεί να κληρονομήσει από τον πατέρα της ένα μεταλλαγμένο γονίδιο, όπως και μπορεί να το μεταβιβάσει στο γιο της. Η ύπαρξη άρρενα συγγενή στην οικογένεια με καρκίνο μαστού θεωρείται ιδιαίτερα επιβαρυντικός παράγοντας και υποδηλώνει γονιδιακό υπόβαθρο της νόσου.
Είμαι 28 χρονών και έχω εντοπίσει ένα εύρημα στο μαστό μου. Ο γιατρός μου συνέστησε να κάνω υπερηχογράφημα. Γιατί δεν μου ζήτησε να κάνω μαστογραφία;
Απάντηση: Οι λόγοι που ο γιατρός αποφάσισε να συμπληρώσει την κλινική εξέταση με το υπερηχογράφημα και όχι με μαστογραφία είναι : α) Η πυκνότητα του στήθους σ’ αυτή την ηλικία που κάνει εξαιρετικά δύσκολη την ανακάλυψη κάποιων ανωμαλιών στη μαστογραφία, β) η αποφυγή ακτινοβόλησης, επειδή είναι περισσότερο επικίνδυνη σε νέα άτομα και, τέλος, γ) η άριστη ικανότητα διάγνωσης των παθήσεων αυτής της ηλικίας με το υπερηχογράφημα.
Aν κάνω τακτικά μαστογραφία θα προλάβω τον καρκίνο του μαστού;
Απάντηση: Όχι. Η μαστογραφία δεν προλαμβάνει την εμφάνιση του καρκίνου, απλά βοηθά να ανακαλυφθεί ο καρκίνος πολύ νωρίτερα από το χρόνο που αυτός θα γινόταν αντιληπτός από τη γυναίκα ή το γιατρό της. Έχει υπολογιστεί ότι η μαστογραφία μπορεί να διαγνώσει τον καρκίνο ενάμισι έως δύο χρόνια νωρίτερα.
Αυτή η πρωϊμότερη διάγνωση επιτρέπει να είναι πιο επιτυχής η θεραπεία, ενώ ταυτόχρονα μειώνει σημαντικά τις πιθανότητες να χρειαστεί η γυναίκα να υποβληθεί σε αφαίρεση του μαστού της (μαστεκτομή). Υπενθυμίζουμε ότι η μαστογραφία πρέπει να γίνεται σε γυναίκες 40 ετών και άνω ανά έτος ή διετία, αναλόγως της περίπτωσης.
Η μαστογραφία δείχνει όλους τους όγκους του μαστού; Πόσες είναι οι πιθανότητες να μην είναι ορατός ένας καρκίνος μαστού στην ψηφιακή μαστογραφία;
Η μαστογραφία είναι μια σπουδαία εξέταση και μπορεί να διαγνώσει εγκαίρως μικρούς, μη ψηλαφητούς όγκους του μαστού. Όμως η διαγνωστική της ικανότητα εξαρτάται από την πυκνότητα των μαστών και ελαττώνεται όσο πυκνότερος είναι ένας μαστός. Στους αραιούς μαστούς μόνο το 2% των καρκίνων μπορεί να μη φανούν με την ψηφιακή μαστογραφία, ενώ στους πολύ πυκνούς μαστούς το 38%.
Αφού η μαστογραφία δεν μας καλύπτει 100% τότε τι άλλο πρέπει να κάνουμε;
Η μαστογραφία πρέπει πάντοτε να συνδυάζεται με μαστολογική κλινική εξέταση (ψηλάφηση μαστών από ειδικό μαστολόγο) και με υπέρηχο υψηλής ανάλυσης, ενώ αν υπάρχουν διαγνωστικές ανακρίβειες να συμπληρώνεται από μαγνητική τομογραφία και τομοσύνθεση.
Αν μία γυναίκα είναι 70 ετών θα πρέπει να συνεχίσει να κάνει προληπτικά μαστογραφία;
Απάντηση: Οι έρευνες για τον πληθυσμιακό έλεγχο που έχουν γίνει ως σήμερα, δεν έχουν περιλάβει γυναίκες αυτής της ηλικίας ή μεγαλύτερες. Έτσι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για το κατά πόσο κάτι τέτοιο θα πρόσφερε συνολικά κάποιο ουσιαστικό όφελος.
Συστήνεται όμως διεθνώς να συνεχίζεται ο τακτικός προληπτικός μαστογραφικός έλεγχος στις ηλικιωμένες γυναίκες, εφ ’όσον αυτές έχουν καλή υγεία και επαρκές προσδόκιμο ζωής. Ο καρκίνος του μαστού εμφανίζεται συχνότερα στις μεγάλης ηλικίας γυναίκες και στις ημέρες ο αριθμός τους αυξάνει συνεχώς. Η έγκαιρη ανακάλυψη του καρκίνου σ’ αυτές τις γυναίκες μπορεί να οδηγήσει σε καλά αποτελέσματα και να τους προσφέρει περισσότερα χρόνια ζωής.
Οι γυναίκες που έχουν ενθέματα μπορούν να κάνουν μαστογραφία;
Απάντηση: Βεβαίως. Οι γυναίκες στις οποίες έχουν τοποθετηθεί ενθέματα για λόγους αισθητικής ή για αποκατάσταση μετά από μαστεκτομή πρέπει και αυτές να υποβάλλονται σε τακτικό προληπτικό έλεγχο με μαστογραφία. Θα πρέπει, όμως, να το αναφέρουν στον τεχνικό και στο γιατρό. Επειδή τα ενθέματα από σιλικόνη είναι αδιαπέραστα από τις ακτίνες, θα πρέπει αυτά να σπρωχτούν προς τα πίσω, με την εφαρμογή ειδικών τεχνικών τοποθέτησης των μαστών, ώστε ο μαζικός αδένας να προβάλει μπροστά και να μην επικαλύπτεται από το ένθεμα για να μπορεί να ακτινογραφηθεί. Μπορεί να απαιτηθούν επιπλέον λήψεις με απώθηση των ενθεμάτων.
Έχω πολύ μεγάλο στήθος. Αυτό προκαλεί δυσκολίες στη μαστογραφία;
Απάντηση: Όχι. Χρειάζεται όμως προσοχή στη σωστή τοποθέτηση, έτσι που να ακτινογραφηθεί όλο το στήθος και να μη μείνει εκτός κάποιο τμήματα του. Οι ρυθμίσεις του μηχανήματος προσαρμόζονται από τον τεχνικό, ενώ συχνά χρησιμοποιείται ακτινογραφικό φιλμ μεγαλύτερων διαστάσεων. Σ’ ότι αφορά τη διάγνωση συνήθως οι μεγάλοι μαστοί έχουν περισσότερο λίπος και επομένως λιγότερο πυκνοί.
Εφ’ όσον η μαστογραφία χρησιμοποιεί ακτινοβολία, αυτό δεν είναι επικίνδυνο, ιδιαίτερα αν γίνεται συχνά, κάθε ένα ή δύο χρόνια;
Απάντηση: Η μαστογραφία χρησιμοποιείται σε ευρεία βάση από τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Από τότε, η τεχνολογία των μηχανημάτων, των φιλμ και των διαφόρων τεχνικών βελτιώθηκαν σημαντικά, γι’ αυτό και η ποσότητα της ακτινοβολίας που χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια είναι χαμηλή και θεωρείται ακίνδυνη. Έχει υπολογιστεί ότι η δόση της ακτινοβολίας που δέχεται μια γυναίκα σ’ έναν πλήρη μαστογραφικό έλεγχο ( δηλ. για δύο εικόνες από κάθε μαστό) είναι ίση με την ακτινοβολία που δέχεται από το περιβάλλον σε τρεις μήνες ( Συγκριτικά η αξονική τομογραφία της κοιλίας ισοδυναμεί με φυσική ακτινοβολία μίας τριετίας). Σύμφωνα μ’ έναν άλλο υπολογισμό, αύξηση του κινδύνου εμφάνισης κακοήθειας εξ’ αιτίας της ακτινοβολίας θα μπορούσε να παρατηρηθεί σε μία γυναίκα μετά από την πραγματοποίηση της διακοσιοστής μαστογραφίας.
Συμπερασματικά, ο κίνδυνος από την ακτινοβολία δεν είναι αξιόλογος και δεν αποτελεί εμπόδιο ικανό στην τακτική χρήση της μαστογραφίας για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Η σύγχρονη ψηφιακή μαστογραφία έχει σαφώς λιγότερη ακτινοβολία από την αναλογική.
Η δόση της ακτινοβολίας είναι ίδια σε κάθε εξέταση μαστογραφίας;
Απάντηση: Η ακριβής ποσότητα της ακτινοβολίας που χρησιμοποιείται κάθε φορά εξαρτάται από τη σύσταση των μαστών της γυναίκας (οι πυκνοί μαστοί απαιτούν μεγαλύτερη και επιβαρύνονται περισσότερο). Σε κάθε περίπτωση, όμως, έχουν καθοριστεί κάποια ανώτατα όρια, για τα οποία ισχύουν όσα αναφέρθηκαν στην απάντηση της προηγούμενης ερώτησης.
Μπορεί η κλινική εξέταση να μην ανακαλύψει την ύπαρξη καρκίνου και αυτός να φανεί μόνο στη μαστογραφία;
Απάντηση: Βεβαίως. Η μαστογραφία μπορεί να ανακαλύψει καρκίνους με μέγεθος τόσο μικρό που να μην γίνονται αντιληπτοί από τα δάκτυλα του γιατρού κατά την ψηλάφηση. Επίσης μπορεί να δείξει τις μικροαποτιτανώσεις, ένα εύρημα που συχνά συνδέεται με το μη διηθητικό καρκίνο.
Το υπερηχογράφημα και η μαστογραφία μπορούν να δείξουν αν ένα εύρημα είναι καρκίνος;
Απάντηση: Οχι, η μαστογραφία και το υπερηχογράφημα μαστών είναι απεικονιστικές μέθοδοι και εντοπίζουν ύποπτα ευρήματα. Την οριστική όμως διάγνωση αυτών των ευρημάτων θα θέσει η μη τραυματική βιοψία μαστού (core biopsy).
Η μαστογραφία ανιχνεύει όλες τις κακοήθειες; Υπάρχει περιθώριο λάθους;
Βεβαίως, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι ένα ποσοστό 10%-15% των καρκίνων δεν απεικονίζεται στη μαστογραφία. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο, σε κάθε περίπτωση, να γίνεται ψηλάφηση και υπερηχογράφημα υψηλής ανάλυσης από ειδικό ιατρό. Τέλος, η μαστογραφία για να είναι αξιόπιστη ως μέθοδος απαιτείται η άρτια τεχνική της, η απόλυτη εξειδίκευση και η αποκλειστική απασχόληση του ακτινολόγου με το αντικείμενο του μαστού.
Έχει άλλα μειονεκτήματα η μαστογραφία;
Όπως όλες οι εξετάσεις έτσι και η μαστογραφία έχει ορισμένα μειονεκτήματα. Τα σημαντικότερα είναι η μειωμένη διαγνωστική αξία της μεθόδου σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς (νεανικούς) μαστούς, η αδυναμία διάκρισης της τοπικής υποτροπής από μετεγχειρητική ουλή, η ανίχνευση πολυεστιακής νόσου και η διαφορική διάγνωση απλής φλεγμονής από φλεγμονώδες νεόπλασμα.
